Eind september

Elk jaar om deze tijd, de laatste zeven jaar komt ze langs. Even kijken of we haar nog in herinnering hebben. Of we nog wel aan haar denken, of we het nog over haar hebben en deze datum, de 26e september is daar bij uitstek geschikt voor. Hoe ze langs komt? Nou, in ieder geval in deze blog want ik heb een gevoel van moeten en willen als deze datum aanstaande is om over haar te schrijven. Over hoe we zijn op gegroeid in het Eerbeek in de jaren zestig en zeventig. Over alle verhalen die er zijn ontstaan in die periode en nooit aan de eeuwigheid zijn toevertrouwd, bijvoorbeeld door ze op te schrijven. En als ik daaraan denk komen de verhalen spontaan opborrelen; over hoe ze twaalf en een half jaar getrouwd waren en ik bij de buren moest slapen omdat de rest van de familie in het huis ernaast sliep nadat het feest was afgelopen.  De verhalen over de diverse middenstand in Eerbeek en haar ervaringen daarmee. Over de huisarts en zijn voorliefde voor muziek, over de specialisten die we bezochten in Apeldoorn en Velp toen ik nog heel jong was. Over de familie in het Noorden en haar introductie daar kon ze uitbundig en uitgebreid vertellen. Hoe ze op de fiets naar het Noorden wilden rijden en na een welverdiend biertje ergens onderweg opeens merkten dat alcohol en een prestatie leveren niet samenging. Over het vroegere Brummen met de voetbalclubs en de uitgaansmogelijkheden en hoe ze pa had ontmoet. Hoe je het ook went of keert; hoe moeilijk of de laatste periode ook is geweest voor haar door de ziekte van pa, ze hield van hem als geen ander. Over de gevoelde eenzaamheid nadat hij er niet meer was en daar erg verdrietig onder was zonder het al teveel aan ons te laten merken. Hoe verdrietig ze was dat we afscheid van haar moesten nemen omdat ze zelf het niet meer kon opbrengen om door te gaan met leven nadat een val haar heup had gebroken. Hoe optimistisch ze misschien ook was omdat ze het niet dacht maar wel hoopte pa weer tegen te komen na de dood. Al eerder heb ik al eens opgemerkt tijdens een eerdere blog; ze was niet heilig al heette ze Maria, en in dat besef denk ik met veel liefde en een heel warm gevoel terug op mijn moeder, iemand die er altijd was voor mij, voor ons.

Niet OK

Ben de laatste weken niet zo goed in orde, slecht te pas is het dan op Neder-Saksisch. In ieder geval aan de klungel en dat is tamelijk vervelend nu er ook nog steeds werklui op en rond de woning bezig zijn. Dat geeft ondanks alle goede bedoeling toch meer gedoe om en in huis. Wat er aan de hand was met mij ga ik natuurlijk niet met u bespreken in dit schrijven maar dat het knap vervelend was mag u van mij aannemen. Met een toch al enigszins verzwakte gezondheid werd het er allemaal niet beter op. Mensen die me kennen weten dat ik redelijk groot en fors van stuk ben, en vaak goedgemutst. Dat verward ook veel mensen die door mijn fysiek nogal eens zand in de ogen gestrooid krijgen. Dat gevoegd bij de manier waarop de vraag hoe het met me is beantwoord wordt, in verwarring worden gebracht. Het is nu eenmaal zo dat ik geen zieke indruk maak, niet zoals een man die hetzelfde mankeert als uw schrijver en deze week door de straat wandelde. Met kaal hoofd en een wat onzekere pas hoeft aan hem niemand te vragen of ie ziek is. Dat spat er aan alle kanten vanaf, en dat is bij uw schrijver zeker niet het geval. Niet dat ik afgunstig ben op zijn gestel, zeker niet maar het toont wel hoe de man zich moet voelen, en dat is een soort van gebrek in mijn geval. Hij zal er niet minder moe van zijn, of minder ziek maar het is wel een duidelijk verhaal, en daarvoor hoeft hij niets te vertellen. Dat moet ik vaak nog wel, uitleggen dat ik snel en vaak heel moe ben, rust nodig heb en het liefst een toilet dichtbij. Nou ja, laat ik er niet te lang bij stil staan want er zijn andere belangwekkende ontwikkelingen in de wereld. Zo laat Corona ons nog steeds niet gaan en zijn we in afwachting van de volgende persconferentie van de premier en vice-premier, en ja; het gaat net als bij de troonrede; alles ligt al op straat. We weten dus al waar ze mee komen.Uit noodzaak moet er wat gebeuren want, zo merkte het andere Klinkertje scherp op, delen van ons land, met name Noord-  en Zuid Holland zijn door de Belgen Duitsers rood verklaard. Dat betekent ook, zo vervolgde ze, dat Schiphol eigenlijk dicht is voor Belgen en Duitsers, dat haven van Rotterdam een probleem heeft, of is en dat het regeringscentrum van Nederland in een rood gebied ligt. Scherp opgemerkt en het zal me niet verbazen als dat de reden is voor de nieuwe persconferentie. Wat we horen is dat de Horeca opnieuw de klos is terwijl allang duidelijk is dat de studentenhuizen het grootste probleem vormen in de aanpak van Corona. Van die grote huizen die 10 tot 20 studenten per huis herbergen, en dat is thuis. Daar kun je niet zo makkelijk ingrijpen dus doen we dat op plekken waarvan we denken dat het wel makkelijk kan. Of het iets

gaat oplossen, de inschatting van het andere Klinkertje en uw schrijver is dat vuur met vuur bestreden wordt en in dit geval totaal nodeloze maatregelen worden genomen. Het zoveelste hoofdstuk in een  continuing story, of in goed Nederlands; wordt vervolgd.

Österreich Erleben

Het is een zware en rare maand, september, zoals ik u al aankondigde en dat komt door belangrijke mensen in het leven van het andere Klinkertje en uw schrijver die dan geboren, dan wel overleden zijn. Zo is de 15e september altijd een belangrijke datum voor het andere Klinkertje, en daarmee voor mij. Op 15 september aanstaande is haar vader 103 jaar geleden geboren, en hij was dus mijn schoonvader. Voor het andere Klinkertje , die boeken kan volschrijven over haar vader, was hij, in hun toenmalige thuis in Doetinchem, haar rots in de branding en de stabiele factor in haar leven, een heel belangrijk mens dus. Haar steun en toeverlaat en de man van wie ze de liefde voor de natuur heeft opgepikt. Hij, komende uit Winterswijk, in het uiterste Oosten van de Achterhoek, en daarmee van ons land, was een echte wandelaar, fietser en natuurgenieter en bracht dat ook zijn oudste dochter bij. Zorg en waardering hebben voor alles wat groeit en bloeit, behalve voor dat wat het vernietigen kon ( grondige hekel aan een mooie kever als de Colorado die de oogst in  gevaar bracht).  Een aantal jaren nadat hij overleden was heeft zijn oudste dochter een van zijn lievelingsplekjes in het Winterswijkse landelijke bekendheid gegeven als natuurgebied ( de steengroeve), waar het andere Klinkertje met haar vader kwam te wandelen, maar dat terzijde. Een hele bescheiden, introverte en vriendelijke man, met een ruime kennissenkring in Doetinchem en omgeving en hij was, net als zijn hele familie, klein van stuk. Tevreden met weinig en genietend van de details van het leven. Na een lang leven werken tevreden in de AOW bezig in zijn grootste hobby; de (moes)tuin. En nadat hij in de jaren vijftig een eigen huis had gekocht met een flinke tuin was het elk jaar een triomf als er weer veel groente en aardappels als oogst uit die tuin kwamen. Noodzakelijk ook later in de tijd om alle monden te voeden. Ook toen was het al een hobby om in de tuin te werken maar ook meer noodzaak. Begin jaren 80 van de vorige eeuw hebben we ze meegenomen, naar Oostenrijk, niet wetende dat wij een aantal jaren later in Zwitserland belanden. Mijn schoonouders waren in hun leven nog nooit op vakantie geweest en het had wat voeten in aarde voordat we de reis konden aanvangen. Het andere Klinkertje en ik hadden ons goed voorbereid en hadden aangepaste muziek verzorgd, zowel voor in de auto als op de kamer want de titel kondigde het al aan; we gingen naar Oostenrijk. In onze Toyota stationwagen de boel ingepakt en nadat ik mijn schoonmoeder zo ongeveer in de wagen duwde konden we in alle vroegte vertrekken. Waar heen wisten we nog niet maar wel ongeveer, in de richting van het altijd mooie Oetz zou het gaan. In die tijd ging je nog echt de grens over en hadden dus twee valuta’s bij ons; Duitse Mark en Oostenrijkse Schilling, en de nodige Eurocheques. Wat een gedoe toch, maar goed, rijdende over de Duitse snelwegen vielen ons, en vooral mijn schoonvader, een aantal dingen op waarvan ik de aanwezigheid van redelijk veel maisvelden de meest opvallende vind die ik me weet te herinneren. Nu was het geen prater maar gedurende de autoreis erheen werd het afwisselend heel druk en heel rustig achterin de auto. Hij was toch voor verbazing en verwondering over het landschap en de variëteit erin. Daar kon de man enorm van genieten, en rijdend via Karlsruhe, Stuttgart, Ulm, Kempten, Memmingen, Reutte en Füssen richting het Zuiden werd het weer steeds wat slechter dus toen we uiteindelijk op de Fernpass belanden regende het behoorlijk. Iets wat het gemoed van schoonmoeder behoorlijk beïnvloedde en haar na een mooie rit deed terug verlangen naar het grootstedelijke Doetinchem. Gelukkig ga je van dal naar dal en na de Fernpass werd het weer een stuk beter, tot het in de loop van de week behoorlijk warm werd met 30+, heerlijk weer voor de vakantie dus. Alleen in de auto’s van die tijd nog geen airco dus dat leidde wel tot heen en weertjes over ramen open en dicht om de atmosfeer in de auto nog enigszins te bewaren. In Oetz gezocht naar Zimmer Frei, en gevonden op een hele mooie boerderij die halverwege de berg ligt die als het ware achter Oetz ligt, richting Kühtai. Prachtig uitzicht en je kon er ook nog naar het dorp wandelen. En dan natuurlijk een boerderij, een plek waar hij geboren en getogen is in het rustige Winterswijk, en boerenbedrijven zijn in de aard natuurlijk wel vergelijkbaar. Voor hem ( en ook voor mijn schoonmoeder) was dat al een feest van herkenning, en de plek was natuurlijk onbetaalbaar, echt mooi. Zowel de plek zelf als de kwaliteit van de Zimmer Frei hebben we niet vaak op die manier mee gemaakt. Oetz zelf is een beetje een toeristendorp en hoewel dat anders niet zo ons ding was, en is, kwam het nu prima uit. Een prachtige plek voor veel uitstapjes, en dat hebben dan ook gedaan. Veelal naar plekken waar we zelf al waren geweest, Kaunertal om even met eeuwige sneeuw te kunnen spelen, Innsbruck om “das Goldene Dachl” te kunnen bewonderen, etc. Naar het fort op de weg naar Nauders, de Reschenpass en door naar Italië om de kerk in het meer te bewonderen bij de Reschensee. Het kon mijn schoonvader niet gek genoeg gaan en de eeuwige sneeuw is wel iets wat hem lang is bij gebleven , schat ik. Natuurlijk, de dagen werden onderbroken met de nodige pauzes, met Kaiserbroodjes en koffie, het liefst aan een stroompje of een klein riviertje. Hij vond het geweldig en als een kleine jongen met stenen scherend over het water. Genietend van het moment en de omgeving, en dat zag je ook aan hem. Beetje struinend zo langs een stroompje, een beekje of een klein riviertje was hij in zijn element, in zijn natuurlijke habitat want vroeger, bij hem thuis in het vandaar uit verre Winterswijk lag de boerderij waar hij opgroeide, ook aan een mooie stromende beek. Het was een geweldige week die we ook nog verluchtigd hebben met een rit over de mooiste van allemaal; de Paso di Stelvio, 2757m hoog. Hoger ben ik met een auto nooit geweest. Bovenop de pas, in die tijd, een serie van stalletjes en houten gebouwtjes die allerlei toeristische prullaria verkochten, maar ook petten, en ik heb toen een pet voor hem gekocht die hij de rest van de reis, en er daarna, nog ophield. Terug via Zwitserland en elke avond eten in, zoveel mogelijk hetzelfde restaurant, omdat ze gekookte aardappels hadden op het menu wat hij moest eten vanwege zijn diabetesdieet ( twee maanden na onze vakantie krijgt hij van de internist te horen dat hij een biertje mag drinken en wat ander eten mag hebben, tja, het kan verkeren). In de avond nog een eenmalige gebeurtenis voor het andere Klinkertje en mezelf want schoonmoeder wilde graag naar een Tiroleravond, en zo waren wij daar ook voor het eerst ons leven daar aanwezig, een Tiroleravond, jawel. Na een week hebben we afscheid genomen van de familie Amprosi en terug naar Nederland. Hoe dichter in de buurt van Nederland hoe luider mijn schoonmoeder en hoe stiller mijn schoonvader werd, achterin de auto. Maar goed, ik zal eerlijk zijn; voor mijn schoonvader; de rots in de branding voor het andere Klinkertje in haar jeugd; voor die man deden we het, en met genoegen. En nu hij bijna 103 jaar zou zijn geworden kan ik bijna maar op een manier naar hem terugdenken; een lieve man, een stille genieter.

3 september

September is een beetje een rare maand geworden,

natuurlijk; iedereen gaat weer aan het werken probeert weer op gang te komen na de vakantie. Voor mij, voor ons, betekent het ook een maand met belangrijke data; te beginnen met 3 september wat zowel de verjaardag is van een neef uit het Westen als de sterfdag van mijn vader. Op een afdeling in het Zonnehuis in Beekbergen, inmiddels tien jaren geleden, heeft hij zijn laatste strijd gestreden. Dat is ook wel een belangrijk woord als ik aan hem terug denk, strijd. Altijd wel strijd geleverd en soms berust in de nederlaag of de consequenties ervoor genomen. Beetje eigenwijs soms, en varend op zijn kompas dat vooral intuïtief gestuurd was. Hoe hij het voelde zo probeerde hij het ook.Met wisselend succes overigens maar dan stonden een aantal pilaren op zijn pad waaraan hij zich kon vasthouden. De bond ( het NVV, later FNV) en de partij, in geloof had hij geen vertrouwen vooral ook omdat zijn vroege jeugd, in de Drents/Groningse Veenkoloniën, hem vooral geleerd had dat de kerk niet te vertrouwen was. Dat geldt natuurlijk vooral voor mensen van die kerk, waarvan sommige heel voornaam waren en alleen werk uitdeelden aan hen die ter kerke gingen. Dat was bij sommige rijke boeren een voorwaarde om bij hun aan het werk te mogen. Dat kunnen we ons nauwelijks meer voorstellen maar was daar de harde werkelijkheid. Zijn vader die verplicht naar de Noord-Oostpolder werd geplaatst in het kader van werkgelegenheidsprojecten en daar behoorlijk, fysiek, onder dat regime geleden heeft. Het zijn beelden die niet meer uit zijn wereld zijn vertrokken en die hem hebben gemaakt tot de man die hij was. Een halve Groninger, want officieel wel in Drenthe gelegen woonplaats spraken ze toch vooral Gronings maar hij had zich koste wat kost dat accent afgeleerd. Aan mijn vader kon je niet horen dat hij uit die streek kwam, behalve als familie belde, dan kon hij direct omschakelen en was de conversatie van een aangenaam Gronings niveau. Die familie sprong elkaar ook wel bij, met alle handigheden en dingen die er bij ons thuis moesten gebeuren, zeker de wat omvangrijke zoals de bouw van de garage en het aanleggen van oprijpaden voor de auto. Beton werd gegoten in bekisting en voorzien van een grind bovenlaag, een hele dag waren ze ermee bezig maar zelfs hulp uit Groningen was er. Er waren panelen over van een oude school die werd afgebroken en die panelen werden op de een of andere manier bij ons thuis bezorgd en diende om de zijkant van de garage te verbeteren. Hoe ie eraan kwam geen idee maar dan werd er weer wat bezorgd. Zo is de onderzijde van de garage gemaakt van stenen die bij de sloop van een huis vrij kwamen, die stenen zaten natuurlijk nog onder het cement en moesten gebikt worden, schoon gemaakt van de cementresten, een machtig karweitje vonden wij, maar hoe hij aan die stenen kwam; geen idee. Zo kan ik me ook niet herinneren dat bij ons thuis papier werd gekocht, geen tekenpapier en geen wc papier. In ons, deels onderkelderde, huis was plaats genoeg voor een paar mud aardappelen en zeker voor een paar balen met toiletpapier. Mijn vader was zo’n man die met een pakje Caballero zonder filter de wereld dacht rond te komen, en voor een groot deel lukte hem dat ook nog, in die tijd. Hij zou er nu niet ver meer mee gekomen zijn in een wereld, in ieder geval in Nederland, die nauwelijks meer rookt. Maar in die tijd kreeg hij veel geritseld en gedaan van mensen, en altijd zoveel mogelijk aardig blijven. Waar ongeveer de hele familie een hekel aan had was als hij ging handelen. Bij kledingzaken, bij zaken voor woninginrichting, en waar al niet probeerde hij een korting te regelen, tot afgrijzen vaak van de aanwezige familie die net deden of ze er niet meer bij hoorden. Zo kocht ik mijn trouwpak bij Westen in TerApelkanaal en dat was natuurlijk een behoorlijke kosten post, dus zo begon mijn vader tegen de verkoper, sokken en een stropdas konden best van de rekening af. De verkoper keek even op en moet gedacht hebben; hier is zo’n klant die dan de hele koop afblaast, dat gaan we niet doen en kwamen de sokken en de stropdas voor rekening van Westen Mode. Dat deed ie gewoon; een gewoonte die geen van ons geërfd heeft, wij betalen bijna altijd keurig wat van ons gevraagd wordt, hij niet. Koppig waarschijnlijk om niet altijd te doen wat een ander wil, ook dat heeft hem wisselend succes gebracht. In de clinch met bazen, met anders denkenden en met personeel. En overal altijd het soort van missie voelen om anderen te overtuigen van zijn gelijk waarin de Partij en vakbond een grote rol speelden in zijn argumenten. Iedereen lid van de bond en de Partij en dan zou het goed komen met de wereld, zo was zijn stramien. Een machtsdenker ook, groot en sterk moest je zijn tegenover andersdenkenden en vooral tegen ondernemers van elke slag. Maar ook in die, voor hem, onnatuurlijke habitat, had hij zijn mannetjes en mensen die het goed met hem voor hadden. Wel raakte hij langzaam, in de laatste tien jaren van zijn leven de draad en de grip op het leven kwijt. Deed dingen die eigenlijk niet meer verantwoord waren en wist ook steeds slechter met zijn geliefde gereedschap om te gaan. Gereedschap waarmee veel is gerepareerd en gemaakt, vooral voor ma en de kinderen, maar ook voor familie en anderen. Dat is een nog een onbesproken kwaliteit; in zijn dagen was hij ontzettend handig en kon hele veel met metaal en hout. Tot de dan van vandaag hebben we een rekje wat hij maakt in de tijd dat wij in Basel woonden. Bij de lokale Migros stond een hekje voor tussen de deur en dat model heeft hij goed ingeprent en thuis nagemaakt, dat kon hij als geen ander. De laatste jaren van zijn leven werd het wel steeds lastiger om met hem te praten, te overleggen en hem nog te volgen in zijn betogen. In de laatste periode, al in het verpleeghuis, kwamen we op bezoek en gingen we “vergaderen”. Hij was de voorzitter en we hebben een vergadering gehouden van ongeveer een uur en vervolgens de “vergadering” geschorst tot een volgend moment. Dat was echt nog een geweldig moment waarin hij in zijn”oude” manier van doen was. Daarna ging het heel snel bergafwaarts en die vergadering, dat begrijpt u; is nooit afgemaakt. Op 3 september kwam pa te overlijden op 85 jarige leeftijd, en hij had een werkzaam en mooi leven achter zich, altijd proberen het goede te doen en in strijd te gaan. En zo blijft die datum vooralsnog in het collectieve geheugen van onze familie bestaan. Er volgen deze maand nog meer gedenkwaardige dagen, dan meer.

Werk aan de winkel

Na jaren van onachtzaamheid heeft onze huurbaas het licht gezien en heeft de woningstichting

besloten om deze hele club huizen een make-over te geven. Dus vandaag, is na een aantal weken voorbereiding,het zover. De ruiten aan de benedenzijde worden geheel vervangen en daarna komen de schilders om de boel te verfraaien. In twee ploegen zijn ze bij de buren en bij ons bezig, alle ramen worden verwijdert en als het goed is van nieuwe thermopane voorzien. Dat is een heel gebeuren bij ons in de straat, dat zult u begrijpen. Timmerlui, glaszetters en schilders lopen her en der in en uit. Plus alle aanvoer van glas en ander materiaal geeft een drukte in onze, anders rustige, straat. Bouwradio aan, timmeren, schuren en zagen dat het een lieve lust is. En nu maar hopen dat het zo wordt als gedacht en beloofd. Verder, behalve de sport weinig gezien en gevolgd want het andere Klinkertje en uw schrijver hadden steeds meer het gevoel dat we aan het kamperen waren. Alles aan de kant en soms zoveel mogelijk naar boven, of afdekken met een kleed en wegzetten uiteraard. Zodat de werklui hun weg konden vinden en rustig aan het werk konden gaan zonder door onze spullen gestoord te worden. 

Verwarrende tijd

Na een heerlijke vakantieperiode is de werkelijkheid weer op ons neer gedaald, en hoe. Na de heerlijke dagen her en der in het land is de realiteit wel weer ingeslagen als de spreekwoordelijke bom. Wat een toestanden inmiddels alweer beleefd. Met de details zal ik u niet lastig vallen maar het is wel best weer een beetje heftig. De woningstichting begint maandag met een opwaardering van het door ons gehuurde huis. Dat betekent dat het andere Klinkertje heel druk is geweest met verwijderen van van alles en nog wat om de mannen toegang te geven tot alle ramen beneden. Die worden alle vervangen door nieuw thermopane en er wordt hout gerepareerd en geschilderd. Het is een komen en gaan van timmerman, schilder en glaszetter als je eenmaal aan de beurt bent. Maandag gaan alle ruiten eruit, en hopelijk nieuwe er weer in. Tussendoor een strijd om ons inkomen te consolideren waarin de gebruikelijke papieren oorlog nog niet tot het gewenste resultaat heeft geleid. Papieren zijn er wel en niet, een beetje chaos dus die geen goed doet aan de te bewaren rust. Vervolgens laat de thermostaat het afweten, geeft nog maar 1 cijfer waar het er ander 2 met een cijfer achter de komma moet zijn, en tot overmaat van ramp krijgt het andere Klinkertje een brief waarin een afspraak met de specialist andermaal is verzet. Hoe het bij u gaat weet ik natuurlijk niet maar wij moeten even onze rust pakken, voor zover dat gaat. Even de tijd nemen om de gedachten te ordenen en vervolgens weer actie te ondernemen. Het komend weekend gaan we de boel nog verder ordenen zodat de bouwvakkers maandag goed aan de slag kunnen, het zal ons benieuwen kan ik u melden. Hoe dat zal gaan, hoe het er uit komt te zien en hoe lang het uiteindelijk zal gaan duren. Dat het een verbetering zal zijn daar gaan we wel vanuit, dat het eerst slechter moet worden voor het beter wordt is ook zeker maar desalniettemin is het ook iets waar we beiden wel een beetje tegenop zien. Als het goed is het over een maand allemaal weer voorbij en dan hopelijk in een beetje gerenoveerd huis.