Behalve
een klein beetje Frans, een beetje Engels, Nederlands en redelijk Duits spreek
ik sinds deze week nog een taal; het Neder-Saksisch. 5 talig dus inmiddels en
alleen voor de laatste heb ik niet veel moeite hoeven te doen. Het Nederlands
natuurlijk wel op school en het Duits kreeg je met de paplepel in gegoten. In
een tijd dat half Nederland (het Westen) de beschikking had over 2
televisiezenders waren dat er in onze contreien 5; twee Nederlandse zenders en
drie Duitse waarvan de ARD de belangrijkste was want zaterdagavond om 18u was
het Sportschau meestal met Ernst Huberty. Kijken naar het Duitse voetbal en
eerder of later ook naar Tatort. En natuurlijk thuis ook naar alle
muziekprogramma's op de zaterdagavond voor een publiek waar ik zeker niet bij hoorde.
Nu dus die 5e taal; het Neder-Saksisch en op de scholen die ik heb bezocht was
het bezigen van wat werd genoemd "plat" ten strengste verboden.
Hooguit werd het weleens gebruikt om taal te duidden of om de grammatica te
onthouden. Dat ging, in mijn herinnering vooral op voor, wat ik hier voor het
gemak, maar de lange (ij) en korte(ei) noemen. In dialect, of plat als je het
uitspreekt als ie dan is het ij, geloof ik. Daarbuiten was het streng verboden
en moest er ABN (Algemeen Beschaafd Nederlands) gesproken worden. Ben eigenlijk
wel benieuwd wat de heren ( want dat waren het vooral) leraren ervan gevonden
zouden hebben als ze geweten hadden dat het Neder-Saksisch ooit een erkende
taal zou worden. Een taal die, om met Daniel Lohues te spreken, gewoon dagelijks
taalgebruik is van Zwolle tot Emmen en van Silvolde in het suuden (Zuiden) tot
Delfziel (Delfzijl) in het Noorden. Wat zou Ede Staal ervan gevonden hebben? En
Normaal om er maar eens een paar op te noemen. Want dat dialect onderscheid ons
ook van de rest van Nederland en verbind ons weer met het Oosten ( grofweg het
NoordWesten van Duitsland). Waar in Ost-Friesland ( streek in Duitsland,
grenzend aan Nederland/Groningen) een dialect gesproken wordt die gelijk is aan
het Gronings. Geen verschil in taal, alleen als er hoog Nederlands, of in hun
geval Hoog Duits gesproken moet worden hoor je wat verschil. Nu is het
aantal mensen wat de taal spreekt en beheerst aanzienlijk aan het afnemen,
helaas wel. In de periode na de laatste oorlog in Nederland er met harde hand
uitgewerkt door onderwijzers en het Westen omdat het. Ja, omdat het wat? Omdat
het boers was? Omdat het niet handig was in en op het werk? Omdat de wereld
groter is dan het taalgebied van de Neder Saksen? Zelf ken ik nog maar een
handjevol mensen die alleen het Neder Saksisch kennen en spreken en waarbij het
bijna lachwekkend is als ze Hoog Nederlands gaan spreken. Mijn opoe kon met
veel moeite wat Nederlands uitbrengen, bijna geen scholing genoten en in
Gronings- Drentse grensstreek in die tijd was Hoog Nederlands eerder
uitzondering dan regel. De vraag en het daarmee gepaard gaande verwijt werd
terecht opgeworpen door de voorman van Boh Foi Toch; Hans Keuper, het is te
laat de Neder-Saksisch sprekers, zijn met te weinig om de taal te laten overleven.
De actie om de taal te legaliseren, of te erkennen in het Haagse jargon, komt
te laat. Volgens hem, in een interview met de Gelderlander praat nog maar 20%
van de mensen dialect en 5% van de kinderen kan het nog. Het commentaar onder
het artikel maat haarscherp duidelijk waarom het Neder-Saksisch een te late
erkenning krijgt. Commentaren;
- Keuper
leeft ook in zijn verleden, onze kinderen spreken tegenwoordig al vloeiend
Engels, daar komen ze in de toekomst verder mee
- wat een
gezever over taal, we wonen in Nederland, als je hier wilt wonen moet je
een taalcursus volgen en voor bijstand aantonen dat je 8 jaar onderwijs
hebt gevolgd in Nederland. Ondertussen vind elke provinciaal het uiterst
belangrijk om door middel van tongval aan te kunnen tonen uit welk gehucht
hij/zij komt... Identiteitscrisis noemen wij dat hier!
- Wat een
flauwe kul. spreek je naast het Nederlands een dialect vallen mensen
daarover. In Amsterdam, Den Haag en Rotterdam spreken ze ook een dialect
en geen mens valt daar over.Op TV en Radio elke dag aan te horen. Ik zou
zeggen : Aj plat kunt proaten moj ut neet loaten. Weten ze meteen waar je
vandaan komt en heb je geen ID-kaart nodig. Gearceerd deel; © 2018 de
Persgroep Nederland B.V.
En
wat gaan we nu doen;
Het
ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de regionale
bestuurders van Noordoost Nederland hebben vandaag een convenant ondertekend
waarin ze afspreken samen te werken aan het behoud van de Nedersaksische taal.
Het Nedersaksisch is een volwaardig en zelfstandig onderdeel van de
taalsystematiek in Nederland en kent 7 hoofdvarianten, waaronder het Twents,
Sallands en Gronings, en heeft in Nederland naar schatting anderhalf miljoen
sprekers. “Eigen taal heeft waarde voor mensen”, vindt minister Ollongren.
“Zo bindt het Nedersaksisch mensen in de diverse regio’s: van Zwolle tot
Doetinchem, van Stellingwerf tot Almelo. Vandaag zeggen wij tegen hen: we
vinden het behoud van jullie streektaal belangrijk.” Het Nedersaksisch wordt
gesproken in Groningen, Drenthe, Overijssel, Noordoost Veluwe, de Achterhoek en
in de gemeenten Oost- en Weststellingwerf (provincie Friesland). Overheden
zullen voortaan hun inzet op de streektaal meer op elkaar afstemmen om zo van
elkaars goede voorbeelden te leren. Ook gaan de overheden kijken hoe ze samen
kunnen optrekken richting de Nedersaksisch sprekende regio’s in Noordwest
Duitsland en de Europese Unie.
Wat
u zegt, een hoop gelul in de ruimte; dat hadden ze zestig jaar geleden moeten
bedenken, voordat of de mensen uit het Oosten en Noorden van het land gingen
migreren naar het westen of emigreren naar de diverse buitenlanden. " We
vinden het behoud van jullie streektaal belangrijk", en dan moet ik met
Keuper zeggen dat de tijd voorbij is en erkenning niet veel meer zal uithalen.
Behalve bij de mensen die altijd al moeite hadden met Hoog Nederlands en nu hun
moederstaal, het Neder-Saksisch, erkend zien worden. Hebben ze het al die tijd
toch niet zo fout gehad als door onderwijzers, leraren, kantoorpersoneel, het
Westen enzovoort, wel beweerd werd.
